کانکسها سازههای پیشساختهای هستند که با اسکلت فلزی ساخته میشوند و در سالهای اخیر، با رشد پروژههای بزرگ عمرانی و صنعتی، محبوبیت زیادی پیدا کردهاند. این سازهها به دلیل سرعت نصب بالا و انعطافپذیری، انتخابی ایدهآل برای ایجاد فضاهای مختلف مانند محل استراحت کارکنان، دفاتر مدیریتی، انبار تجهیزات، اتاق نگهبانی و همچنین به عنوان کانکس کارگاهی در محیطهای عمرانی، صنعتی، معدنی و پتروشیمی محسوب میشوند.
پروژههای بزرگ صنعتی و عمرانی، بهویژه آنهایی که در مناطق دورافتاده یا صعبالعبور اجرا میشوند، اغلب امکان انتقال کانکسهای آماده از کارخانه به محل پروژه را ندارند. در این شرایط، ساخت کانکس در همان محل پروژه میتواند گزینهای مقرونبهصرفه و کاربردی باشد. معمولاً کمپهای کانکسی از ماژولهای استاندارد 12 متری تشکیل میشوند. بااینحال، هزینههای حملونقل این ماژولها از کارخانه تا محل پروژه، بسته به مسافت و شرایط مسیر، میتواند رقم قابلتوجهی باشد. به همین دلیل، اجرای کانکس در محل پروژه، بهویژه در پروژههای بزرگ، راهکاری عملی و اقتصادی است.
در ادامه، به بررسی دقیقتر مزایا، معایب و ویژگیهای کانکسهای اجراشده در محل میپردازیم.
مزایای ساخت کانکس در محل
هر یک از روشهای ساخت کانکس، مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه برخی از مهمترین مزایای کانکسهای اجرا در محل را مرور میکنیم:
کاهش هزینههای حمل و نقل
ساخت کانکس در محیط پروژه و در محل نهایی قرارگیری آن، با حذف کامل مرحله جابهجایی کانکس از کارخانه به محل نصب، میتواند هزینههای حمل و نقل را بهشکل چشمگیری کاهش دهد. لازم به ذکر است که ممکن است هزینههای مربوط به انتقال متریال مورد نیاز برای ساخت سازه، بیشتر از هزینه نهایی جابهجایی سازه شده و این مزیت را زیر سوال ببرد.
امکان سفارشیسازی کانکس مطابق نیاز پروژه
اجرای کانکس در محل پروژه، بهدلیل نزدیکی به محیط صنعتی میتواند با نمایان کردن نیازها و دیگر مسائل مربوط به پروژه، زمینهساز ایجاد تغییرات در روند ساخت سازه شده و مسیر متفاوتی را دنبال کند.
صرفهجویی در زمان نصب
کمپهای پیشساخته ماژولار ابتدا در محل کارخانه تولید و پس از انتقال به محیط پروژه، مونتاژ میشوند. ساخت سازه در محل با حذف مدت زمان مورد نیاز برای نصب سازه، زمان نهایی مورد نیاز برای ساخت پروژه را به حداقل برساند.
مراحل ساخت کانکس در محل
مرحله اول: طراحی کانکس
در این مرحله، مهندسین متخصص، با درنظر گرفتن نیازهای پروژه، تعداد پرسنل مستقر، محل قرارگیری پروژه، شرایط آب و هوایی محل نصب و دیگر موارد مشابه، نقشه و پلان سازه مورد نظر را رسم میکند.
مرحله دوم: آمادهسازی محل ساخت
ساخت کانکس اجرا در محل، نیازمند محیطی تخت و تراز برای بنای اصولی سازه است. مواردی مانند دسترسی به آب، برق، گاز و دیگر نیازهای اولیه نیز در این مرحله بررسی و فراهم میشوند.
مرحله سوم: تأمین مواد اولیه و تجهیزات
برای پیشگیری از مشکلات احتمالی در تامین متریال مورد نیاز در زمان ساخت سازه، مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز پیش از شروع روند ساخت و ساز تهیه میشوند.
مرحله چهارم: ساخت و نصب کانکس
در این مرحله ابتدا کف کانکس ساخته شده و شاسی اسکلت کلی آن برروی کف سوار میشود. در ادامه با نصب کف، سقف و دیوارههای پیشساخته، سازه شکل کلی اولیه خود را گرفته و به جزئیات تاسیساتی، برق و امکانات داخلی آن رسیدگی میشود.
مرحله پنجم: بررسی کیفیت و ایمنی
هر پروژه پس اتمام مراحل اصلی ساخت خود، نیازمند کنترل کیفی دقیق و جامع است تا از کارکرد صحیح و کیفیت مناسب تمامی اجزای آن اطمینان حاصل کند. کانکس و انواع آن نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
نکات مهم در ساخت کانکس در محل
ساخت کانکس، مناسب و سازگار با کاربری، محل قرارگیری و نوع پروژه، ممکن است در برخی موارد فعالیتی پیچیده و سردرگمکننده بهنظر برسد. در ادامه برخی از نکات دارای اهمیت در ساخت کانکس اجرا در محل را بررسی میکنیم.
انتخاب مناسبترین مواد اولیه
متریال مورد استفاده در ساخت کانکس، میتواند بر طول عمر مفید آن و همچنین هزینهی ساخت اجزای مختلف اثر چشمگیری داشته باشد. برای مثال، عمر مفید کانکسهای ساخته شده از ورق ساندویچ پانل، بسیار طولانیتر از انواع کانکس ورقی است اما هزینهی ساخت آنها نیز بهنسبت بالاتر است. همین مسئله، درمورد کوچکترین اجزای سازه مانند کلید و پریزهای برق نیز صادق است.
توجه به شرایط جوی و محیطی
مشخصا برخی شرایط جوی و محیطی، مثل رطوبت نواحی بندری و یا آفتاب سوزان نواحی بیابانی، ممکت است چالشهای مختلفی را در روند ساخت کانکس در محل و بهرهبرداری از آن ایجاد کنند. توجه به شرایط جوی میتواند با ارائه راهکارهای مختلف مثل رنگ و انواع پوشش ضد پوسیدگی در نواحی مرطوب و یا سایهبانهای مختلف در مناطق بیابانی بر طول عمر مفید و کیفیت خدمات ارائه شده توسط کانکس تاثیر شایانی داشته باشد.
رعایت استانداردهای ایمنی در ساخت و نصب
عدم رعایت استانداردهای ایمنی در زمان ساخت سازه، میتواند با در خطر قرار دادن جان نیروهای فعال در روند نصب نتایج فاجعهباری را به دنبال داشته باشد.
زمانبندی صحیح و برنامهریزی دقیق
زمانبندی مناسب مراحل مختلف پروژه یکی از مهمترین نکات در ساخت هر نوع سازهای بهشمار میرود. برای مثال، ساخت سازه در طول تابستان می تواند از چالشهای ساخت و ساز در زمستان نواحی کوهستانی جلوگیری کند.
عوامل موثر بر طول عمر مفید کانکس
عوامل موثر بر طول عمر مفید کانکس عبارتاند از:
- شرایط آب و هوایی: شرایط آب و هوایی محل نصب کانکس، از جمله مهمترین عوامل موثر بر طول عمر آن است. کانکسهایی که در معرض باد و باران شدید، رطوبت بالا و یا گرمای طاقتفرسا قرار دارند، به طور طبیعی عمر کوتاهتری خواهند داشت.
- کاربری: نوع کاربری کانکس (مسکونی، اداری، ویلایی، نگهبانی، کارگاهی و …) بر نحوه استفاده و نگهداری از آن و به تبع آن، طول عمر کانکس اثرگذار است.
- جابهجایی: تعداد دفعات جابهجایی کانکس، میتواند بر عمر مفید آن تاثیر بگذارد. جابهجاییهای مکرر، به خصوص اگر به درستی انجام نشود، میتواند به اسکلت و سازه کانکس آسیب برساند.
- مصالح: جنس دیوارهها، سقف و کف کانکس، زخامت پروفیل، قوطی و سایر موارد مربوط به شاسی سازه، در کیفیت و طول عمر آن نقش بسزایی دارند.
کانکسهای قابل حمل و نصب سریع
یکی دیگر از انواع سازههای پیشساخته فلزی، کانکسهای پیشساخته قابل حمل هستند. این دسته از کانکس عموما در یک کارخانه و یا کارگاه مجهز تولید شده و با استفاده از تریلی به محل نصب منتقل میشود. این دسته از کانکس عموما بهعلت ساخته شدن در محیط اختصاصی و با استفاده از امکانات پیشرفتهتر عموما سریعتر از کانکسهای اجرا در محل ساخته میشود. محبوبترین نوع کانکس قابل حمل در کاربری کارگاهی، کانکس قابل حمل ماژولار است که در ساخت کمپهای گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.