چه مواردی زردی نوزاد را تشدید می‌کند؟

ازجمله بیماری‌هایی که اغلب نوزادان به آن دچار می‌شوند، زردی نوزاد است. این بیماری می‌تواند دلیل‌های گوناگونی داشته باشد که مهم‌ترین آن زیادشدن بیلی‌روبین در خون می‌باشد. ازجمله مواردی که بسیار تأثیر دارد درروند بهبود زردی نوزادان، شیر مادر است.

یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که ممکن است همه کودکان از زمانی که متولد می‌شوند، دچار آن شوند، زردی نوزاد است. زردی نوزاد ازجمله مواردی است که از ابتدای تولد کودک ذهن پدر و مادر را به خود درگیر می‌کند. همان‌طور که گفته شد زردی نوزادان به خاطر افزایش بیلی‌روبین در بدن آن‌ها است.

زردی نوزادان باعث به وجود آمدن رنگ‌دانه زرد در پوست و همچنین سفیدی چشم می‌شود. این بیماری در بعضی از نوزادان بعد از گذشت چند روز از بین خواهد رفت ولی در گروهی دیگر مقدار بیلی‌روبین در بدنشان بسیار زیاد است که احتیاج به درمان دارد.

زردی نوزادی چیست؟

به‌طورکلی زردی نوزادی به معنی تغییر کردن رنگ پوست و چشم نوزاد به رنگ سفید است. درصورتی‌که زردی نوزادان به دلیل زیادشدن بیش‌ازاندازه سطح خونی بیلی‌روبین به وجود می‌آید. اغلب نوزادآن‌که از شروع هفته ۳۵ام حاملگی به بعد متولد می‌شوند، به زردی دچار نمی‌شوند. کمتر دیده‌شده که سطح‌های غیرعادی بیلی‌روبین خون مخصوصاً در هنگامی‌که زردی شدید باشد می‌تواند باعث این شود که نوزاد را دچار خطر آسیب‌های مغزی قرار دهد.

زردی نوزاد در اغلب موارد طی گذشت ۲ تا۳ هفته پس از به دنیا آمدن نوزاد با شیوه‌های درمان پزشکی، خانگی و استفاده از سیستم زردی به‌طور کامل درمان خواهد شد و همچنین هیچ‌گونه عارضه‌ای برای نوزادان پیش نخواهد آمد. بااینکه زردی نوزاد یک مشکل عام به‌حساب می‌آید. ولی در بعضی مواردی ممکن است که مقدار بیلی‌روبینی که در خون وجود دارد بسیار زیاد باشد که بیمار باید برای ‌ولانی تراپی احتیاج به بستری در بیمارستان دارد و همچنین به دریافت کمک‌های پزشکی نیاز داشته باشد.

چه دلیلی سبب تشدید زردی نوزاد خواهد شد؟

بهتر است بدانید زردی نوزاد دلیل‌های زیادی دارد ، که اصلی‌ترین آن به خاطر عفونت‌های نوزادی، زردی موجود از شیر مادر، اختلال‌های تیروئیدی، ناسازگاری خونی موجود میان مادر و فرزند و کم‌کاری آنزیم‌هایی مثل گلوکز ٦ فسفات دهیدروناژ در کبد نام برد.

یکی از مهم‌ترین دلیل‌های زردی نوزاد کم‌کاری آنزیم گلوکز ٦ فسفات دهیدروژناز در کبد است. ازجمله عواملی که باعث تشدید زردی می‌شود، ناسازگاری خونی که میان مادر و فرزند است. درصورتی‌که گروه خونی مادر O باشد و گروه خونی نوزاد A – B باشد ، نوزادی که گروه خونی آن منفی است ولی RH مثبتی دارند دچار این بیماری می‌شوند. یکی دیگر از عواملی که موجب تشدید زردی می‌شود عفونت نوزادی است. همچنین اختلال‌های تیروئیدهم جزو عوامل تشدیدکننده زردی نوزاد است.

باید در نظر داشته باشید که زردی نوزاد قابل‌کنترل و درمان است ، تا زمانی که نسبت به این موضوع بی‌توجه باشید احتمال دارد که این بیماری خطرناک باشد. ممکن است که شیر مادر موجب به وجود آمدن ایجاد زردی در نوزاد شود. پس باید در نظر داشته باشید که تغذیه نوزاد از مهم‌ترین مواردی است که باید لحاظ شود و همچنین درصورتی‌که کودک شیر مادر را کم بخورد موجب بروز زردی خواهد شد.

 

در چه هنگامی زردی می‌تواند خطرناک باشد ؟

زردی نوزاد در اغلب موارد، در روزهای اول الی دوم تولد قابل‌تشخیص می‌باشد. گروهی دیگر از این نوزادآن‌که در روزهای دوم و سوم زرد می‌شوند و به‌صورت خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کنند و دیگر نیاز به دارویی خاص نخواهند داشت ولی گروهی دیگر احتیاج به درمان خواهند داشت و اگر درمان نشوند منجر به مشکلات مغزی می¬شوند.

میزان خطرناک بودن زردی در نوزادان بسته به سن، وزن، نارس و به‌موقع دنیا آمدن نوزاد است. علاوه بر آن نوزادانی که مقدار بیلی‌روبینش ١٢باشد و همچنین با وزن٥ /٣ الی ٤کیلوگرم متولدشده باشند نارس نیستند، این مقدار بیلی‌روبین موجود برای نوزادان طبیعی است و به‌وسیله کبد دفع خواهد شد. ولی نوزادان نارسی که با وزن ٢کیلوگرم متولدشده باشند درصورتی‌که وزن بیلی‌روبینی نوزاد ١٢، ١٣و همچنین ١٤ باشد این مقدار برای نوزاد بسیار خطرناک خواهد بود و باید تحت نظر پزشک برای درمان قرار بگیرد. درصورتی‌که مقدار بیلی‌روبین نوزاد میان١٧الی ٢٠باشد، ممکن است در مغز رسوب به وجود بیاورد. پس این مقادیر بیلی‌روبین بسیار خطرناک خواهد بود.

شایع‌ترین سن به وجود آمدن زردی و مدت‌زمان ماندگاری زردی نوزاد

اگر زردی نوزاد به دلیل زیادشدن سطح بیلی‌روبین موجود در خون باشد، بعد از ۲۴ ساعت از تولد نوزاد٢ – ۴ روز بعد نشانه‌های زردی مشخص خواهد داد. همان‌گونه که گفته شد درصورتی‌که کودک نه‌ماهه به دنیا بیاید احتمال آن‌که دچار زردی بشود کم است . بنابراین اگر کودک دچار زردی بشود اغلب نشانه‌های زردی را در همان ساعت‌های اولیه که کودک به دنیا آمده است، مشخص خواهد شد. ولی کودکانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند به دلیل زیادشدن بیلی‌روبین، بعد از چند روز نشانه‌های زردی نشان داده خواهد شد. درصورتی‌که زردی نوزاد ناشی از عواملی مانند خونریزی داخلی، سیروز کبد، عفونت، مشکلات ژنتیکی مثل تجزیه شدن گلبول‌های قرمز و نارسایی کبد، مسدود شدن مجرای صفراوی و چسبنده شدن آن باشد، منجر به زردی نوزاد خواهد شد. دقت داشته باشید که بهبود زردی نوزاد بستگی به نوع آن متفاوت خواهد بود. ولی به‌طورکلی اغلب زردی نوزادان ۲ الی۴ هفته بعد از متولد شدن نوزاد با شیوه‌های خانگی و پزشکی قابل‌درمان خواهد بود.

انواع زردی‌ها و روش درمان

درصورتی‌که زردی به‌صورت طبیعی باشد و نوزاد زودتر از هفته ۳۷‌ام متولد شود، اندام‌های درونی نوزاد مثل کبد رشد نکرده باشد و همچنین کودک ممکن است در معرض نشانه‌هایی از بیماری یرقان قرار بگیرد. نشانه‌های این نوع بیماری در مدت ۲ -۷ روز پیس از متولد شدن مشخص می‌شود و حدود ۲ هفته برای بهبود زمان احتیاج دارد.

درمان این‌گونه زردی فقط به کمک تغذیه شیر مادر خواهد بود. باگذشت زمان با تکامل کبد نوزاد، بیلی‌روبین خون آن کمتر خواهد شد. بعضی از بیماران زمینه‌ای در نوزاد و مادر مثل دیابت و ژنتیک بر نوع زردی مؤثر خواهد بود.

درصورتی‌که گروه خونی مادر و نوزاد یکی نباشد موجب یرقان در نوزاد خواهد شد. به‌عنوان‌مثال اگر گروه خونی مادر A و گروه خونی نوزاد باشد، احتمال آن وجود دارد که منجر به زیادشدن سطح بیلی‌روبین و کم‌خونی شدید، زردی و حتی مرگ کودک می‌شود. به‌طورکلی درصورتی‌که گروه خونی یکسان نباشد، آنتی بادیی تولید کرده و مقدار بیلی‌روبین را زیادتر خواهد کرد.

با توجه به این‌که گردش خون در ماه آخر بارداری زیادتر است، بنابراین ممکن است ورود بیلی‌روبین به خون جنین افزایش پیدا کند. برای بهبود یافتن زردی جنینی، حتماً در هفته۲۸ ‌ام بارداری، پس از زایمان مادر،۷۲ ساعت بعد، آمپولی به اسم ایمونوگلوبولین RH تزریق می‌کنند. معمولاً این زردی به مدت ۲ هفته ادامه دارد. چراکه با رسوب بیلی‌روبین، نوزاد ممکن است عقب‌ماندگی ذهنی دچار شود.

نشانه‌های زردی در نوزادان چیست؟

اکنون‌که با زردی نوزاد آشنا شدید، بهتر است با نشانه‌های زردی نیز آشنا شوید. بااطلاع داشتن از نشانه‌های زردی حال که با زردی نوزاد آشنا شدید، وقت شناختن علائم زردی نوزاد است. با شناخت علائم زردی شما به‌راحتی می‌توانید به‌سرعت اقدام به درمان کنید. بااینکه در دو روز اولی که نوزاد بستری است مرتب از نوزاد و مادر آزمایش گرفته می‌شود. ولی همان‌طور که گفته شد احتمال اینکه علائم زردی چند روز بعد نشان داده شود، وجود دارد.

همان‌طور که قبلاً گفتیم زرد شدن پوست و سفید شدن چشم از علائم اصلی زردی نوزاد است که اغلب بین روز ٢-٤ پس از دنیا آمدن نوزاد مشخص می‌شود. دقت داشته باشید که برای بررسی کردن نوزاد، ابتدا به‌آرامی بر روی پیشانی یا بینی نوزاد خود فشار وارد کنید. درصورتی‌که پوست نوزاد بعد از فشار آوردن به رنگ زرد دربیاید، ممکن است که نوزاد شما زردی داشته باشد. اگر نوزاد شما زردی نداشته باشد، رنگ پوست او در کمترین زمان ممکن به حالت عادی خود خواهد برگشت. همچنین کودک را در محیطی که نور مناسب داشته باشد، نگهداری کنید.

 

سخن پایانی

به‌طورکلی زردی نوزادی را می‌توان به‌عنوان نخستین بیماری و شروع دردسر والدین دانست. اگرچه زردی نوزاد عوارضی خطرناکی در پی نداشته و سریع درمان خواهد شد ولی در مورد کودکانی که نشانه‌های خطرناکی دارند می‌تواند منجر به مشکلات پیچیده‌تری شود. به همین خاطر مناسب‌ترین کار با دیدن علائم به پزشک فوق تخصص کودکان مراجعه کنید. حتماً توجه داشته باشید که علائم زردی نوزاد بعد از روز ٢-٤ پس از دنیا آمدن نوزاد مشخص خواهد شد . در این مقاله سعی شد که تمام نکات مربوط به زردی نوزادان و روش‌های بهبود آن گفته شود. امیدواریم که بتوانید از آن بهره‌مند شوید.

دکتر آویشن محمدی فوق تخصص اطفال و نوزادان بوده و با سال‌ها تجربه در زمینه کودکان است. این مجموعه خوشنام و با سابقه برای ارائه خدمات هرچه بهتر مربوط به اطفال و نوزادان، از پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا استفاده می‌کنند.

برای گرفتن نوبت در مطب توسط دکتر آویشن محمدی با شماره تلفن‌های ۰۹۰۳۰۷۹۱۱۵۵ یا ۰۲۱۸۸۷۷۸۰۹۷ تماس گرفته و یا به مطب ونک به آدرس اول ملاصدرا، روبروی سازمان بورس، جنب داروخانه، ساختمان پزشکان صدرا، طبقه اول و مطب خزانه به آدرس فلکه دوم خزانه، روبه روی نانوایی سنگکی، پلاک ۲۹۹ مراجعه نمایید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید وارد سایت دکتر آویشن محمدی به آدرس www.dravishanmohamadi.com شده و مقالات مربوط در این زمینه را مطالعه نمایید.