قهوه، این نوشیدنی جادویی که در سراسر جهان مورد علاقه است، بیش از یک نوشیدنی ساده است. برای بسیاری از افراد، قهوه نه تنها به عنوان یک ماده انرژیزا، بلکه به عنوان یک تجربه حسی و اجتماعی اهمیت دارد. از شروع روز با یک فنجان قهوه تا تجربههای جدید در کافیشاپها و خانهها، هر فنجان قهوه میتواند داستانی متفاوت داشته باشد. این مقاله به بررسی کاملترین و مفصلترین روشهای دمآوری قهوه، ابزارهای لازم و نکات کلیدی برای دستیابی به طعم و کیفیت ایدهآل میپردازد.
دنیای قهوه: از دانه تا فنجان
قبل از آنکه به روشهای مختلف دمآوری قهوه پرداخته شود، ابتدا باید با دنیای پیچیده قهوه و فرایندهای تولید آن آشنا شویم.
دانههای قهوه:
دانههای قهوه دو نوع اصلی دارند: عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta). دانههای عربیکا عموماً طعمی ملایمتر و اسیدیته بیشتری دارند و در اغلب قهوههای با کیفیت بالا مورد استفاده قرار میگیرند. در مقابل، دانههای روبوستا طعمی قویتر و تلختر دارند و کافئین بیشتری دارند. انتخاب دانهها، بسته به ذائقه فردی، تأثیر زیادی در طعم نهایی قهوه خواهد داشت.برای خرید انواع قهوه میتوانید بهترین و با کیفیت ترین قهوه ها را از فروشگاه قهوه دانو تهیه کنید و از طعم بی نظیر قهوه تان لذت ببرید.
بو دادن (Roasting)
فرآیند بو دادن دانههای قهوه بر طعم نهایی قهوه تاثیر بسیار زیادی دارد. دانههای قهوه میتوانند در درجات مختلف بو داده شوند:
بو دادن ملایم (Light Roast): طعم و عطر طبیعی دانه بیشتر حفظ میشود.
بو دادن متوسط (Medium Roast): تعادلی میان طعم دانه و عطر بو داده حاصل میشود.
بو دادن تیره (Dark Roast): طعم و تلخی بیشتر ایجاد میشود و ویژگیهای طبیعی دانه کمرنگتر میشود.
آسیاب کردن قهوه
درجه آسیاب دانههای قهوه بسیار مهم است. اگر دانهها به درستی آسیاب نشوند، عصارهگیری به درستی انجام نمیشود. بسته به روش دمآوری انتخابی، دانهها باید در درجات مختلف آسیاب شوند:
درشت (برای فرنچ پرس)
متوسط (برای فیلتر قهوه)
ریز (برای اسپرسو)
روشهای سنتی دمآوری قهوه
در این بخش، به بررسی روشهای سنتی و قدیمیتر دمآوری قهوه میپردازیم که همچنان طرفداران خاص خود را دارند.
1.روش دم آوری با قهوهجوش ترکیهای (جذوه)
قهوهجوش ترکیهای یکی از قدیمیترین و محبوبترین روشها برای دمآوری قهوه است. دانههای قهوه بسیار ریز آسیاب شده و به همراه آب و شکر (در صورت تمایل) در قهوهجوشی به نام “جذوه” قرار میگیرند. این روش به دلیل استخراج تمامی عصاره قهوه، قهوهای غلیظ و پر از طعم ایجاد میکند.
2.دم آوری با فرنچ پرس
فرنچ پرس یک روش ساده اما کارآمد است که در بسیاری از خانهها و کافیشاپها استفاده میشود. در این روش، آب داغ به دانههای قهوه آسیاب شده افزوده شده و پس از چند دقیقه، پیستون فشار داده میشود تا قهوه از فیلتر عبور کند. این روش به حفظ روغنهای طبیعی قهوه کمک میکند و قهوهای غلیظ و خوشمزه به دست میآید.
3.دم کردن قهوه با فیلتر قهوه (Drip Coffee)
فیلتر قهوه یکی از رایجترین روشهاست که در آن، دانههای قهوه به اندازه متوسط آسیاب شده و در فیلتر قرار داده میشوند. سپس آب داغ به آرامی از فیلتر عبور کرده و عصاره قهوه استخراج میشود. این روش به دلیل فرآیند آرام و ملایم دمآوری، طعمی صاف و نسبتا ملایم ایجاد میکند.
4.قهوهساز دستی (Pour-over)
این روش که به آن “V60” نیز گفته میشود، شامل یک فیلتر کاغذی است که در یک قیف مخروطی شکل قرار میگیرد. آب به تدریج از طریق فیلتر بر روی دانههای آسیاب شده ریخته میشود و عصاره قهوه به آرامی استخراج میشود. این روش نیاز به دقت دارد و میتواند طعمهایی بسیار خاص و پیچیده ایجاد کند.
5. قهوهجوش ایتالیایی (موکاپات)
قهوهجوش ایتالیایی، که به نام “موکا پات” (Moka Pot) نیز شناخته میشود، یکی از روشهای سنتی و محبوب در کشورهای مدیترانهای است، به ویژه در ایتالیا. این دستگاه معمولاً از دو بخش تشکیل شده است: یک محفظه برای آب در قسمت پایین و یک فیلتر برای دانههای قهوه آسیاب شده در قسمت بالایی. زمانی که آب در پایین جوش میآید، بخار تولید شده باعث فشار بر دانههای قهوه میشود و عصاره غلیظی از آنها استخراج میکند. این روش مشابه به اسپرسو است، اما نتیجه آن غلیظتر و با طعمی قویتر از قهوههای معمولی است.
6. قهوهساز چینی (گوانگژو)
در برخی از فرهنگهای آسیایی، به ویژه در چین و تایوان، روشهای خاصی برای دمآوری قهوه وجود دارد که به آنها قهوهساز چینی گفته میشود. در این روش، قهوه بهطور مستقیم در آب داغ جوشیده نمیشود، بلکه آب داغ بر روی دانههای قهوه آسیابشده ریخته شده و بهطور آرام عصارهگیری میشود. این فرایند مشابه به روش “Cold Brew” است که عصارهگیری به تدریج و در دمای پایین انجام میشود.
7. قهوهساز مصری (قهوه عربی)
روش دمآوری قهوه در مصر که به”قهوه عربی” معروف است، یکی از روشهای قدیمی و مشهور در دنیای عربی است. در این روش، دانههای قهوه بهشدت ریز آسیاب میشوند و با آب و شکر در یک ظرف فلزی مخصوص به نام “دِله” (دله) جوشانده میشوند. معمولاً قهوه در این روش بدون فیلتر دم میآید، بهطوریکه ذرات قهوه در نوشیدنی باقی میمانند و باعث غلظت و طعم شدید قهوه میشود. این روش در کشورهای عربی و شمال آفریقا رایج است و به صورت سنتی در مراسمات و مهمانیها سرو میشود.
8. قهوهساز سایفون (Siphon)
روش “سیفون” یا “سایفون” یکی از روشهای پیچیده و بصری است که برای دمآوری قهوه در قرن 19 میلادی بهوجود آمد. این روش بهوسیله یک دستگاه شیشهای و دو محفظهای کار میکند که آب را از یک محفظه به محفظه دیگر منتقل میکند. در این دستگاه، آب در یک محفظه بالا به جوش میآید و بخار آن از طریق لوله به محفظه پایین منتقل میشود که در آن قهوه قرار دارد. پس از عبور آب از قهوه، عصاره به محفظه بالا منتقل میشود و در نهایت از طریق فیلتر خارج میشود.
9. قهوهساز دربسته (Cold Brew)
یکی از روشهای سنتی برای دمآوری قهوه که در سالهای اخیر در سطح جهانی محبوب شده است، روش “Cold Brew” یا دمآوری سرد است. در این روش، دانههای قهوه بهطور بسیار درشت آسیاب میشوند و با آب سرد ترکیب میشوند. این ترکیب باید بهمدت 12 تا 24 ساعت در یخچال بماند تا عصارهگیری بهطور کامل انجام شود. در پایان، قهوه از فیلتر عبور داده شده و آماده مصرف میشود. این روش برخلاف روشهای دیگر که از آب داغ استفاده میکنند، عصارهگیری بهطور آهسته و با دمای پایین انجام میشود که باعث میشود طعم ملایمتر و شیرینتری داشته باشد.
10. قهوهساز سنگی (قهوهساز هندی)
در هند، برای دمآوری قهوه از قهوهساز سنگی یا “دابا” استفاده میشود. در این روش، دانههای قهوه بهصورت دستی آسیاب شده و با شیر داغ ترکیب میشوند. سپس این ترکیب در ظروف سنتی مخصوص در کنار آتش گرم میشود. در بسیاری از مناطق هند، این روش بهعنوان روشی اجتماعی برای تهیه قهوه در گروههای بزرگ کاربرد دارد. طعم قهوه حاصل از این روش، بیشتر با شیر مخلوط است و بیشتر به یک نوشیدنی کرمدار شبیه است.
مقایسه و انتخاب بهترین روش دمآوری
در نهایت، انتخاب بهترین روش دمآوری به سلیقه شما بستگی دارد. اگر به طعمی غلیظ و قوی علاقه دارید، اسپرسو یا AeroPress گزینههای مناسبی هستند. برای طعمی ملایمتر و نرمتر، فرنچ پرس یا فیلتر قهوه مناسب خواهند بود. روشهای سنتی مانند قهوهجوش ترکیهای نیز برای کسانی که به دنبال طعمی خاص و اصیل هستند، گزینهای عالی است.
همچنین، ابزارها و دستگاهها نقش بسیار مهمی در دستیابی به نتیجه دلخواه دارند. انتخاب درست قهوهساز و ابزارهای دیگر میتواند تجربه شما از نوشیدن قهوه را بهبود بخشد.