زعفران به عنوان یکی از ارزشمندترین محصولات کشاورزی ایران، نیازمند مراقبت و نگهداری ویژه ای است. یکی از مشکلات رایجی که بسیاری از کشاورزان با آن روبرو می شوند، بروز قارچ در پیاز زعفران است. این مشکل اگر به موقع شناسایی و درمان نشود، می تواند باعث کاهش عملکرد زمین و حتی از بین رفتن کامل محصول شود.
در این مطلب قصد داریم شما را با علل، نحوه تشخیص و روش های مقابله با قارچ پیاز زعفران آشنا کنیم، به ویژه استفاده از قارچ کش های موثر و نحوه مصرف صحیح آن ها.
قارچ پیاز زعفران چیست و چه عواملی باعث ایجاد آن می شود؟
قارچ پیاز زعفران در واقع نوعی بیماری قارچی است که به پیاز زعفران حمله می کند و باعث پوسیدگی، کاهش رشد و در نهایت نابودی کامل پیاز می شود. فرض کنید یک جفت کفش نو خریده اید و آن را بعد از باران توی پلاستیک گذاشته اید و درش را هم بسته اید! طبیعیه که بوی بد و قارچ بگیره. پیاز زعفران هم اگر در زمین خیس و بدون هوا بمونه، همین بلا سرش میاد.
روش نگهداری پیاز زعفران خیلی حساس است. همیشه پیشنهاد ما این است که پیاز زعفران بلافاصله پس ازخروج از زمین مبدا باید در زمین مقصد کاشته شود. انبار کردن پیاز زعفران باید تحت شرایط خاصی باشد که در نهایت ممکن است باعث آسیب جدی به محصول شود.
عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد و افزایش بیماری های قارچی در مزارع زعفران شوند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
رطوبت بیش از حد خاک
زهکشی نامناسب زمین و آبیاری بیش از حد، رطوبت خاک را افزایش داده و شرایط را برای رشد و فعالیت قارچ ها مهیا می کند. مثلاً فکر کنید جورابی که همیشه خیس باشه، بالاخره یه بویی می گیره! خاک زعفران هم همینطوره.
تهویه نامناسب
عدم گردش هوای کافی در مزرعه، به ویژه در تراکم های بالای کشت، می تواند باعث افزایش رطوبت در سطح گیاهان و خاک شده و احتمال ابتلا به بیماری های قارچی را بالا ببرد.
کشت متراکم
کاشت پیازها با فاصله کم، رقابت برای مواد غذایی و نور را افزایش داده و گیاهان را ضعیف می کند. گیاهان ضعیف تر در برابر بیماری ها آسیب پذیرتر هستند.
استفاده از پیازهای آلوده
اگر پیازهای زعفران که برای کشت استفاده می شوند، از قبل به قارچ آلوده باشند، بیماری به راحتی به مزرعه منتقل شده و گسترش می یابد. شما می توانید با خرید پیاز زعفران مرغوب و سالم از این مشکلات پیشگیری کنید.
بقایای گیاهی آلوده در خاک
باقی ماندن بقایای گیاهان بیمار در خاک می تواند به عنوان منبع آلودگی برای کشت های بعدی عمل کند.
نحوه تشخیص قارچ پیاز زعفران
برای تشخیص آلودگی پیاز زعفران به قارچ علاوه بر خرید تمام مدل های پیاز زعفران باکیفیت، باید به علائم ظاهری توجه کنید :
- تغییر رنگ پیاز: ظاهر پیاز به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه درمی آید.
- بوی بد: پیاز بوی تعفن یا گندیدگی می دهد.
- نرم شدن پیاز: هنگام لمس، حالت له شدگی دارد.
- عدم رشد مناسب: در سال بعد برگ ها به خوبی رشد نمی کنند یا اصلا نمی رویند.
بهتر است بگوییم که انگار یه سیب زمینی رو فراموش کردی توی کابینت و بعد یه ماه یادت میاد… همین شکلی می شه!
انتخاب بهترین قارچ کش زعفران
برای مقابله با قارچ های پیاز زعفران، استفاده از قارچ کش های مناسب ضروری است. در ادامه با مهم ترین و موثرترین قارچ کش های توصیه شده آشنا می شویم:
قارچ کش فسفیت پتاسیم شوک
این قارچ کش یکی از موثرترین گزینه ها برای پیشگیری و درمان قارچ های پیاز زعفران است. فسفیت پتاسیم با تحریک سیستم دفاعی گیاه و جلوگیری از رشد قارچ ها، از پوسیدگی جلوگیری می کند.
این قارچ کش مثل واکسن آنفلوانزاست، قبل از اینکه مریض بشی، کمکت می کنه که مریض نشی!
طریقه مصرف: معمولا به صورت محلول پاشی بر روی برگ ها و همچنین به صورت آبیاری در خاک استفاده می شود. دوز و زمان مصرف دقیق باید بر اساس دستورالعمل کارخانه سازنده و نظر کارشناس تعیین شود.
قارچ کش تیوفانات متیل (توپسین ام)
توپسین ام یکی از قارچ کش های سیستمیک و تماسی است که برای درمان قارچ های ریشه و پیاز بسیار موثر است. این قارچ کش می تواند به داخل بافت گیاه نفوذ کرده و عوامل بیماری زا را از بین ببرد.
مثل دارویی که هم درد رو آروم می کنه هم عامل بیماری رو می کشه.
طریقه مصرف: می تواند به صورت محلول پاشی بر روی اندام های هوایی گیاه و همچنین به صورت ضد عفونی کننده پیاز قبل از کاشت استفاده شود. میزان مصرف بستگی به نوع بیماری و مرحله رشد گیاه دارد و باید طبق دستورالعمل انجام شود.
قارچ کش ایپرودیون کاربندازیوم
ترکیب دو ماده فعال در این قارچ کش، باعث اثرگذاری هم زمان و قوی علیه قارچ ها می شود. این محصول برای ضدعفونی پیاز قبل از کاشت بسیار کاربردی است و از رشد قارچ های دیگر هم جلوگیری می کند.
این یکی قارچ کش مثل دو نفره که با هم افتادن دنبال دزد! یعنی کارشون ترکیبیه و با هم عمل می کنن.
طریقه مصرف: معمولا به صورت محلول پاشی بر روی برگ ها و ساقه و همچنین به صورت استفاده در خاک یعنی همراه با آب آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد. رعایت دوز و زمان مصرف توصیه شده بسیار مهم است.
قارچ کش کاربندازیم
کاربندازیم یکی از معروف ترین و پرکاربردترین قارچ کش ها برای پیاز زعفران است. این قارچ کش هم برای ضدعفونی پیاز و هم برای محلول پاشی خاک مورد استفاده قرار می گیرد و عملکردی سیستمیک دارد.
این محلول کاربندازیم مثل همون دوای قدیمی مادربزرگاست که برای همه چی استفاده می کردن، ولی واقعا جواب می داد!
طریقه مصرف: می تواند به صورت محلول پاشی بر روی اندام های هوایی گیاه و همچنین به صورت ضد عفونی کننده پیاز قبل از کاشت استفاده شود.
قارچ کش رزالاکسیل
رزالاکسیل بیشتر برای قارچ های پیتیوم و فیتوفترا مفید است. اگر زمین شما سابقه آلودگی به این نوع قارچ ها دارد، رزالاکسیل انتخاب خوبی است. این یکی هم مثل آچار فرانسه است، وقتی مطمئن نیستی با چی طرفی، به کارت میاد!
طریقه مصرف: معمولا به صورت محلول در آب آبیاری و یا به صورت مخلوط با خاک قبل از کاشت پیازها استفاده می شود.
در پایان
در نهایت، در مقابله با قارچ پیاز زعفران، بهترین راهکار خرید پیاز زعفران سالم، پیشگیری، تشخیص به موقع و استفاده از قارچ کش های مناسب و مطمئن است. اگر شما به سلامت پیازها اهمیت دهید و شرایط مناسبی برای رشد آن ها فراهم کنید، کمتر با این مشکل مواجه خواهید شد. با استفاده درست از قارچ کشهایی مانند فسفیت پتاسیم، تیوفانات متیل، کاربندازیم و دیگر گزینه های مؤثر، می توان از آسیب های جدی جلوگیری کرد و یک فصل برداشت پربار و با کیفیت داشت.